Nên và không nên dùng muối

Ăn bao nhiêu muối mỗi ngày là vừa? Đó là câu hỏi được nhiều người đặt ra và tìm hiểu. Tác giả Bennedict (Mỹ) đã nghiên cứu trên một người nhịn ăn thì thấy rằng khi cơ thể không nhận được thêm muối từ ngoài vào, nó sẽ có khuynh hướng giữ muối lại trong cơ thể nhiều hơn bằng cách hạn chế lượng muối thải ra ngoài qua nước tiểu, phân… Tác giả Bunge đã làm thí nghiệm trên bản thân mình và thấy rằng con người muốn sống không cần ăn thêm muối.

Muối ăn chính là natri clorua (NaCl) mà thành phần Na là một chất điện giải có vai trò rất quan trọng trong cơ thể sống. Trong thực phẩm thiên nhiên hằng ngày dùng để nấu ăn đã có sẵn 3-5gr muối. Nguồn Na từ thức ăn động vật nhiều hơn trong thức ăn thực vật. Nhưng thường chúng ta phải nêm thêm muối thì mới có thể ăn đủ được lượng thực phẩm đáp ứng nhu cầu năng lượng và dưỡng chất cho cơ thể hằng ngày. Thường khẩu phần ăn hằng ngày của chúng ta nhiều muối hơn nhu cầu cần thiết của cơ thể.

Theo khuyến cáo của Viện dinh dưỡng, mỗi ngày một người khỏe mạnh bình thường chỉ nên ăn từ 6-10gr muối (khoảng dưới 2 muỗng cà phê muối một ngày). Tổng lượng muối nhập vào cơ thể là từ thực phẩm ăn vào, cá ướp muối, dưa cà muối, các loại mắm, đồ hộp, chả lụa, xúc xích, món canh xào kho mặn, mắm muối chấm trên bàn ăn, nước uống có muối...

Những người làm công việc nặng, thời tiết nóng bức, làm việc chỗ nóng, mất nhiều muối qua mồ hôi thì cần được bổ sung trở lại lượng muối này qua thức ăn (nêm canh, xào, chấm thêm muối hay nước chấm trên bàn ăn hoặc ăn cà muối, dưa muối, cá muối).

Rất hiếm khi gặp tình trạng bị thiếu muối trong khẩu phần ăn hằng ngày của người khỏe mạnh bình thường. Tình trạng Na huyết thấp chỉ xảy ra ở những người bị mất Na do tiêu chảy, nôn, ra quá nhiều mồ hôi, hoặc bị bệnh thận. Một nguy cơ thường gặp là tiêu thụ quá nhiều muối. Việc ăn mặn nhiều muối thường xuyên lúc còn trẻ đã có bằng chứng liên quan tới bệnh tăng huyết áp (theo Mitchell năm 1989). Lượng muối ăn dư thừa trong cơ thể sẽ dần dần được thải qua thận (Na niệu tăng) và thận phải tăng hoạt động liên tục, trong khi Na còn ở trong cơ thể sẽ giữ nước làm mệt tim phải vận chuyển một khối lượng máu tăng. Nếu thận kém không lọc máu để loại bớt Na được, nếu tim yếu không chuyển được máu về thận… thì cơ thể sẽ giữ nước lại, gây phù nhẹ ở mu bàn chân, ở mặt rồi ở bụng. Vì vậy đối với người bệnh tim, bệnh thận cần hạn chế ăn nhiều muối.

Trẻ em có nên dùng muối?

Đối với trẻ em, nhất là ở những trẻ nhỏ sinh non tháng, chức năng thận còn yếu kém, lượng muối nhập vào cơ thể (qua sữa, dịch truyền nếu có) cần hạn chế ở mức thấp nhất. Ưu tiên cho trẻ bú sữa mẹ vì lượng muối trong sữa mẹ thấp hơn hẳn so với sữa bò. Thành phần chất khoáng thấp là một ưu điểm khi lựa chọn những loại sữa non tháng và sữa công thức 1 dành cho trẻ dưới 6 tháng.

Bước vào tuổi ăn dặm (sau 6 tháng tuổi), nên hạn chế nêm nếm muối, nước mắm vào thức ăn dặm của trẻ. Cảm giác vị giác của trẻ em còn tinh nhạy hơn so với người lớn, vì vậy khi cần nêm thức ăn cho trẻ phải nêm nhạt hơn “lưỡi” của người lớn, người lớn thấy vừa miệng là có thể đã quá mặn so với trẻ. Mì gói (mì tôm) ăn liền là một trong những món ăn khoái khẩu của trẻ em. Tuy nhiên, lượng muối trong gói bột nêm rất cao (khoảng 3gr/gói). Vì vậy chỉ nên cho khoảng ½ gói bột nêm vào tô mì là vừa. Đi cùng với muối là nước để điều hòa nội môi cơ thể.

Với trẻ em, cần khuyến khích cho trẻ uống đủ nước lọc hằng ngày (sao cho nước tiểu thải ra có màu vàng nhạt là tốt, nước tiểu màu vàng sậm là thiếu nước) để có thể thải bớt lượng muối dư thừa ra nếu có. Như vậy, một điều cần nhớ là nên ăn nhạt nhất nếu có thể.

Nhu cầu natri (tối thiểu) khuyến nghị theo độ tuổi (RDA) như sau: